Aşkın Ustaları

Sosyal bilimciler, evlilikleri ilk olarak 1970'lerde bir krize tepki olarak eylemlerini gözlemleyerek incelemeye başladılar: Evli çiftler eşi görülmemiş oranlarda boşanıyordu. Bu boşanmaların bozulan evliliklerin çocukları üzerindeki etkisinden endişe eden psikologlar, bilimsel ağlarını çiftlere atmaya, onları gözlemlemek ve sağlıklı, kalıcı bir ilişkinin bileşenlerinin neler olduğunu belirlemek için onları laboratuvara getirmeye karar verdiler. Tolstoy'un iddia ettiği gibi her mutsuz aile kendi yolunda mı mutsuzdu, yoksa sefil evliliklerin hepsinin toksik bir ortak noktası mı vardı?

Psikolog John Gottman bu araştırmacılardan biriydi. Son kırk yıldır, ilişkilerin nasıl yürüdüğünü bulmak için binlerce çift üzerinde çalıştı. Geçenlerde New York'ta Gottman ve aynı zamanda bir psikolog olan eşi Julie ile görüşme şansım oldu. Evlilik istikrarı konusunda ünlü uzmanlar birlikte, çiftlerin bilimsel çalışmalara dayalı sevgi dolu, sağlıklı ilişkiler kurmalarına ve sürdürmelerine yardımcı olmaya adamış Gottman Enstitüsü'nü yönetiyor.

John Gottman en önemli bulgularını 1986 yılında Washington Üniversitesi'nde meslektaşı Robert Levenson ile birlikte “Aşk Laboratuvarı”nı kurduğunda toplamaya başladı. Gottman ve Levenson yeni evlileri laboratuvara getirdiler ve birbirleriyle etkileşimlerini izlediler. Araştırmacılardan oluşan bir ekiple çiftleri elektrotlara bağladılar ve çiftlerden nasıl tanıştıkları, birlikte yaşadıkları büyük bir çatışma ve sahip oldukları olumlu bir anı gibi ayrıntılar da dahil olmak üzere ilişkileri hakkında konuşmalarını istediler. Onlar konuşurken elektrotlar deneklerin kan akışını, kalp atışlarını ve ne kadar ter ürettiklerini ölçtü. Ardından araştırmacılar çiftleri eve gönderdi ve altı yıl sonra hala birlikte olup olmadıklarını görmek için onları takip etti.

Gottman, topladıkları verilerden çiftleri iki ana gruba ayırdı: ustalar ve felaketler . Üstatlar altı yıl sonra hâlâ mutlu bir birliktelik içindeydiler. Felaketler ya dağılmıştı ya da evliliklerinde kronik olarak mutsuzdu. Araştırmacılar, çiftler hakkında topladıkları verileri analiz ettiğinde, ustalar ve afetler arasında açık farklar gördüler. Görüşmeler sırasında afetler sakin görünüyordu, ancak elektrotlarla ölçülen fizyolojileri farklı bir hikaye anlattı. Kalp atışları hızlıydı, ter bezleri aktifti ve kan akışları hızlıydı. Binlerce çifti boylamasına takip eden Gottman, çiftlerin laboratuvarda fizyolojik olarak ne kadar aktif olursa, ilişkilerinin zaman içinde o kadar hızlı bozulduğunu keşfetti.

Ama fizyolojinin herhangi bir şeyle ne ilgisi var? Sorun şu ki, felaketler ilişkilerinde tüm uyarılma belirtilerini -savaş ya da kaç modunda olmanın- işaretlerini gösteriyordu. Eşlerinin yanında oturup sohbet etmek bedenleri için kılıç dişli bir kaplanla yüzleşmek gibiydi. İlişkilerinin hoş ya da sıradan yönlerinden söz ederken bile saldırıya ve saldırıya uğramaya hazırdılar. Bu onların kalp atışlarını hızlandırdı ve birbirlerine karşı daha agresif olmalarını sağladı. Örneğin, bir çiftin her bir üyesi günlerinin nasıl geçtiği hakkında konuşuyor olabilir ve fazlasıyla tahrik olmuş bir koca karısına, “Neden gününüz hakkında konuşmaya başlamıyorsunuz. Çok uzun sürmez."

Ustalar, aksine, düşük fizyolojik uyarılma gösterdi. Sakin ve birbirlerine bağlı hissediyorlardı, bu da kavga ettiklerinde bile sıcak ve sevecen davranışlara dönüşüyordu. Bu, ustaların, varsayılan olarak, felaketlerden daha iyi bir fizyolojik yapıya sahip olmaları değildir; ustaların, her ikisini de duygusal ve dolayısıyla fiziksel olarak daha rahat yapan bir güven ve yakınlık ortamı yaratmış olmalarıydı.